2021 was een jaar dat vooral werd bepaald door de coronacrisis. Maar niet iedereen liet zich hierdoor afleiden van andere zaken die op de agenda stonden. Zo maakten Sandra Thonhauser en Wil Roode van de raad Groot Amsterdam zich hard voor belangrijke veranderingen die zij graag willen zien. Ad Plandsoen, lid van Cliëntenraad Noord-Holland-Noord en van het redactieoverleg, ging met hen in gesprek over een aantal belangrijke kwesties die zij ook in 2022 onder de aandacht willen brengen.
Sandra Thonhauser is al anderhalf jaar werkzaam bij de cliëntenraad, en zit in de commissie SMZ. Daarnaast werkt zij 12 uur per week als projectmedewerker bij De Regenboog Groep. ‘Een heel mooie combinatie’, zegt ze. Sandra werd zelf cliënt van UWV nadat zij met een burn-out uitviel en haar baan kwijtraakte. Zij heeft zich vervolgens laten omscholen. Ze pleit mede op basis van haar eigen ervaringen sterk voor meer ervaringsdeskundigheid bij UWV. Dat is volgens Sandra hard nodig: ‘Want te weinig mensen bij UWV snappen wat de klant meemaakt.’
‘Er wordt vaak gewoon niet begrepen hoe groot de invloed van het verliezen van je werk op mensen is,’ zegt Sandra. Neem bijvoorbeeld de brieven van UWV. Die worden vaak niet begrepen. Brieven van UWV zijn lang en bevatten veel informatie. Door de stress die mensen ervaren die hun baan verloren hebben, lezen ze over dingen heen of dringt de tekst niet goed tot ze door. Een telefonisch contact zou de paniek van tevoren weg kunnen halen. De verzekeringsartsen van UWV zijn gemotiveerd maar weten soms niet welk traject een klant heeft afgelegd voordat ze bij de verzekeringssarts komen en ook niet welk traject er dan volgt. ‘Een ervaringsdeskundige zou dit stukje kunnen toelichten en een klant hierin kunnen begeleiden.’
‘Verzekeringsartsen hebben vaak geen inzicht in de geschiedenis van cliënten en weten vervolgens ook niet waar de cliënten ná hun begeleiding mee te maken krijgen.’
Wil Roode zit namens de vakbond FNV in de raad Groot Amsterdam. Ze is lid van de commissie K&S en aanspreekpunt handhaving. Wil heeft een grote gedrevenheid bij het aanpakken van armoede. Dat blijkt onder meer uit alle functies op dit gebied die zij door de jaren heen al heeft bekleed. Wil beschouwt zichzelf als een ‘beroepsvrijwilliger’. Vanuit de ‘helikopterblik’ die ze met haar eigen ervaringen opdeed, houdt ze zich bezig met de belangen van mensen die het even wat minder hebben. Wil bepleit dat zij de aandacht krijgen die ze verdienen. Ze weet graag waarom de dingen zijn zoals ze zijn, en of dat niet beter zou kunnen.
Wil heeft al lang te maken met een te veel op de regeltjes gerichte bureaucratie. Degenen die daar het meest last van hebben moeten de aandacht krijgen, vindt ze. ‘Die bureaucratie zorgt ervoor dat mensen zoals armen en digibeten niet ver komen met UWV. Communicatie lijkt door de toenemende digitalisering wat onpersoonlijker te zijn geworden. Verder kunnen mensen vaak geen kopie krijgen van de verslagen van telefoongesprekken. Ook inzage in het eigen medisch dossier wordt hen vaak moeilijk gemaakt.’ Mensen zouden volgens haar gewoon snel en makkelijk toegang moeten hebben tot hun eigen gegevens.
‘Cliënten zouden sneller en makkelijker toegang moeten krijgen tot hun eigen gegevens.’
Als Ad vraagt hoe Sandra en Wil 2021 als ‘coronajaar’ hebben ervaren, wordt duidelijk dat zij het een groot probleem vonden dat er moeilijk contact kon worden gemaakt. ‘Ik vind het heel jammer dat wij geen werkpleinen konden bezoeken en geen cliënten hebben kunnen ontmoeten,’ stelt Sandra. En hoewel online bijeenkomen beter is dan helemaal geen contact, geeft zij er echt de voorkeur aan mensen in levenden lijve te zien.
Sandra ziet in 2022 naast meer ervaringsdeskundigen ook graag meer artsen. ‘UWV zou meer moeite moeten doen om verzekeringsartsen aan te trekken en vooral ook te behouden. De bureaucratie zorgt ervoor dat zij hun werk niet goed kunnen doen.’ Daar hebben niet alleen de artsen last van, zegt ze. Als het hen moeilijk wordt gemaakt hun werk goed te doen, dan zijn de cliënten daar uiteindelijk ook de dupe van.
Wil merkt op dat er op het gebied van cliëntenparticipatie enige verbetering is opgetreden, met de komst van de Maatwerkplaats. Zij maakt daarbij echter wel de kanttekening dat er nog wel wat meer rekening mag worden gehouden met de belangen van cliënten. ‘Besluiten worden vaak genomen zonder cliënten te betrekken. Ik zou graag meer transparantie en openheid willen vanuit UWV.’ Volgens Wil moet de raden op alle punten van het begin af aan advies worden gevraagd. Nu worden zij er volgens haar vaak pas op het laatst bij betrokken.