UWV mag de doelgroep werkloze 55-plussers veel meer faciliteren: zet in op persoonlijke begeleiding en bemiddeling

Hoewel bedrijven staan te springen om arbeidskrachten is er één groep die ze grotendeels links laten liggen: de werkloze 55-plussers. De reden: hun leeftijd. En dat terwijl deze groep juist zoveel potentie heeft; enthousiast, prima werkethos en bakken met (werk- en levens)ervaring. Dat moet anders vinden Jan Taco Bosma van cliëntenraad Overijssel en Gelderland-Noord (OGN) en Dick Hendriks van cliëntenraad Noord-Holland Noord (NHN). En daar moet UWV volgens hen zeker een rol in spelen.

Zestiger Dick spreekt uit ervaring. Na een dienstverband van 15 jaar stond hij ineens op straat. De afgelopen 3 jaar heeft Dick zo’n 320 sollicitatieverrichtingen gedaan en zo’n 100 bedrijven gesproken, maar tot nu toe zonder resultaat. De redenen waarom hij wordt afgewezen zijn niet onderbouwd: “Je hebt al zoveel ervaring, je bent vast vreselijk duur of je past niet in het team. Dan denk ik: Dat weet je niet, want je hebt mij niet gesproken.” Dick is uiteraard niet de enige. Alleen al in zijn omgeving kent hij zo’n 20 mensen die in hetzelfde schuitje zitten.

Actievere rol van UWV

Ook cliëntenraad Overijssel en Gelderland-Noord (OGN) is het niet ontgaan dat de groep 55-plussers oververtegenwoordigd is, als je kijkt naar de mensen die een Werkloosheidsuitkering (WW) ontvangen. “Dat heeft ons doen besluiten om in 2023 hierover in gesprek te gaan met de werkbedrijven van UWV: wat je ziet, is dat bedrijven specifiek werven binnen bepaalde leeftijdsklassen, waardoor de groep 55-plussers buiten de boot valt.”

“We verwachten van jullie als UWV een actievere rol.”

De kern van het probleem volgens Jan Taco is dat UWV de verantwoordelijkheid voor het vinden van werk neerlegt bij de 55-plussers zelf. Dat dit niet werkt, blijkt niet alleen uit de verhalen van Dick, maar kreeg OGN ook te horen bij een bijeenkomst voor werkloze 60-plussers in Zwolle in 2023, waar de cliëntenraad bij aanwezig was. “Daar was een groep van 12 man en allemaal gaven ze aan dat ze al zoveel deden om aan het werk te komen, maar dat het geen effect heeft. En dat ze van UWV een actievere rol verwachten.”

Meer persoonlijke begeleiding

Die actievere rol bestaat volgens Jan Taco en Dick onder andere uit meer persoonlijke begeleiding door UWV. Dick: “NHN heeft in 2023 naar aanleiding van gesprekken met werkpleinmanagers over ouderenwerkloosheid een advies uitgebracht. De kern van dit advies bestond uit de begeleiding van UWV aan 55-plussers die in de WW belanden. Wat we daarin missen is dat het heel lang duurt voordat UWV een gesprekje met deze mensen aangaat. Zeker in de eerste periode wordt er heel veel afgedaan met brieven, terwijl sommige mensen die net werkloos zijn geraakt echt door een rouwproces gaan. Als je iets deed wat je heel graag deed en dat valt opeens weg, heb je een groot verlies te leiden. Het is dan prettig om direct een gesprek te hebben met UWV waarin gevraagd kan worden wat er is gebeurd, hoe iemand erin staat en wat iemand nodig heeft.”

“Kijk naar de dingen waar mensen gemotiveerd door raken en combineer dat met hun competenties.”

Dat is ook precies wat de werkloze 60-plussers aangaven tijdens het groepsgesprek in Zwolle. Jan Taco: “Sommige mensen van deze groep zaten inderdaad midden in dat rouwproces, andere konden bijvoorbeeld niet overweg met het systeem waarin ze hun gegevens moeten invullen. Ook dan is het fijn als iemand met ze meekijkt.”

Focus op intrinsieke motivatie

Naast die persoonlijke betrokkenheid zou het volgens Jan Taco ook goed zijn als de arbeidsdeskundigen van UWV veel meer kijken naar de intrinsieke motivatie van de (oudere) werklozen. Jan Taco: “Als raad zijn we ook betrokken bij de opzet van een nieuwe werkmethodiek voor arbeidsdeskundigen binnen UWV. Twee hoogleraren houden zich hiermee bezig en die zeggen ook: ‘Kijk naar de dingen waar mensen gemotiveerd door raken en combineer dat met hun competenties.’ Dat hoeft niet te betekenen dat er gelijk een perfecte functie voor handen is, maar kijk met kleine stapjes hoe je daar kunt komen.”

“Je merkt dat er wel degelijk openingen zijn om deze mensen aan het werk te krijgen. Maar dat vraagt wel een andere benadering van UWV.”

Zo’n andere benadering vraagt van UWV dat ze meer tijd per cliënt besteden, terwijl UWV-managers nu vooral sturen op productie: zoveel mogelijk cliëntgesprekken voeren met de focus om ze zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen. Jan Taco: “Toch gun ik het de (oudere) werklozen dat ze, als ze er behoefte aan hebben, zo’n gesprek krijgen en dat daar ook de tijd voor is.”

Bemiddelen tussen oudere werklozen en bedrijven

Jan Taco en Dick zien daarnaast graag dat UWV een meer bemiddelende rol op zich neemt als het gaat om het matchen van bedrijven met de groep 55-plussers. Jan Taco: “Ook dat hoorden we tijdens het groepsgesprek in Zwolle. De 60-plussers willen graag dat UWV veel meer zijn eigen contacten en netwerken inzet. We hebben hier ook over gesproken met medewerkers van het UWV-kantoor in Apeldoorn. Zij hebben toen een aantal bedrijven benaderd en gesprekken geregeld tussen deze bedrijven en werkloze 55-plussers. En met succes. Dan merk je dat er wel degelijk openingen zijn om deze mensen aan het werk te krijgen. Maar dat vraagt dus wel een andere benadering van UWV.”

Meer focus op de groep oudere werklozen

Daarbij zou het volgens Jan Taco mooi zijn als UWV veel meer gebruikmaakt van de initiatieven die er al zijn. “Neem de Regionale Mobiliteit Centra (RMC) waar je als werkloze terechtkunt als je je baan bent kwijtgeraakt. Hier krijg je begeleiding naar werk en zo nodig scholing. De groep 60-plussers is bij die centra oververtegenwoordigd, maar UWV blijkt nauwelijks gebruik te maken van deze centra, terwijl UWV zelf deel uitmaakt van dit initiatief.”

Ook Dick ziet dat de activiteiten die het Werkbedrijf (WB) van UWV op diverse plekken organiseert om bedrijven en werklozen te matchen grotendeels gericht zijn op de groep jongere werklozen. Dick: “Ik hoor heel veel over banenbeurzen en over met bedrijven aan tafel zitten die welwillend zijn om mensen uit bepaalde groepen aan te nemen. Maar om heel eerlijk te zijn, zie ik dan elke keer weer de middengroep tussen de 30 en de 55 verschijnen waarover gesproken wordt, maar niet die ouderen.”

“Ik vind dat aanvragen die bij het Werkgeversservicepunt (WSP) binnenkomen alleen moeten worden ingevuld met mensen die werkelijk in de WW zitten. En bij een match op competentie en kennis met een oudere (55+) werkeloze moet deze met voorrang worden voorgesteld.”

Dick vervolgt: “Ik vind bovendien dat aanvragen die bij het Werkgeversservicepunt^[1]

(WSP) binnenkomen alleen moeten worden ingevuld met mensen die werkelijk in de WW zitten. En bij een match op competentie en kennis met een oudere (55+) werkeloze moet deze met voorrang worden voorgesteld aan de werkgever.”

Grote regionale verschillen

Er is dus werk aan de winkel voor UWV! Toch ziet Jan Taco zeker ook veranderingen in positieve zin. “In Zwolle is het nu zo geregeld dat werkloze 60-plussers individuele gesprekken krijgen en ze krijgen persoonlijk iemand aangewezen bij wie ze terechtkunnen met vragen. In Zwolle en Hengelo gaan ze aan de slag met die nieuwe werkwijze waarbij de menselijk maat en intrinsieke motivatie centraal staat.” Ook de kantoren in Arnhem en Enschede zetten volgens Jan Taco stappen in de goede richting.

Helaas ziet NHN die positieve veranderingen nog niet terug in hun omgeving. “Door het advies dat we hebben gegeven aan de werkpleinmanagers zijn ze er wel over aan het praten, maar dat heeft tot nu toe nog niet tot iets positiefs geleid. In april of mei hebben we als raad weer een gesprek met de werkpleinmanagers. Ik hoop dat ze dan wel kunnen vertellen wat ze hieraan gaan doen.”